Edebiyatta yolculuk arketipinin varlığına dair bir inceleme yöntemi olan “Kahramanın Sonsuz Yolculuğu” kuramındaki “yolculuk” teması, en eski anlatılardan postmodern metinlere kadar pek çok örnek üzerinden ele alınmıştır. Bu iddiaya göre her anlatının kahramanı, anlatı boyunca belli başlı erginlenme aşamalarından geçer ve bu aşamaların özü, insan hafızasının arkaik motifleri gibi olan arketiplere dayanır. Tasavvuf literatüründeki manevi yolculuğu imleyen, “silsile-i merâtib”in içinde sistemleşmiş olan “seyr ü sülûk” da “Kahramanın Sonsuz Yolculuğu”nun erginlenme aşamalarıyla ortaklık içerir. “Seyr ü sülûk”, sahip olduğu dinî-tasavvufi terminolojinin altında yatan erginlemeye dayalı işlevsel yönleriyle ele alındığında, söz konusu iki sistemin, özlerinde taşıdıkları mitik kodlarla, birbirine paralel özellikler içerdiği görülmektedir. İhsan Oktay Anar’ın romanlarının “Kahramanın Sonsuz Yolculuğu” ve “seyr ü sülûk” aşamaları açısından incelendiği bu çalışmada, hem iki sisteme göre kahramanın yolculuğu karşılaştırılmış hem de eserlerinde postmodern özellikler bulunan bir yazarın tüm romanları ele alınarak yolculuk arketipinin günümüz “anlatı”sında nasıl görünebileceği gösterilmiştir. Bu çalışmanın, başta Anar okurları olmak üzere, okuma eyleminin hakkını vermeyi seven tüm okurlara ilham vermesi dileğiyle…
Yorumlar