Doğayı anlatmakla yetinmeyen, onunla birlikte düşünen, hatırlayan ve müdahale eden bir edebiyat mümkün mü? Bugün, küresel iklim krizinin aciliyet kazandığı, ekolojik yıkımların gündelik hayatın ayrılmaz bir parçası hâline geldiği çağımızda edebiyat, yalnızca çevreyi anlatan bir tür temsil düzlemi değil, aynı zamanda etik ve politik bir müdahale alanı olarak da değerlendirilmektedir. Ekoeleştiri, bu çerçevede, edebiyatla ekolojik düşünce arasında kurulan eleştirel köprülerden biridir. Atelye: Edebiyat ve Ekoloji, edebiyatla ekolojik düşünce arasındaki çok katmanlı ilişkiyi irdeleyen yazılardan oluşan bir derleme. Yeni doğa yazını, mavi beşerî bilimler, somatik ekoloji, posthümanizm ve maddeci kuram gibi güncel yaklaşımlarla kaleme alınan bu yazılar; roman, öykü, kişisel anlatı, deneme ve eleştiri türlerinde doğa ile kurulan anlatı ilişkisini sorguluyor. Geleneksel doğa yazını ile güncel doğa anlatıları arasındaki dönüşümü inceleyen teorik katkılar, çevreci anlatıların estetik olduğu kadar duygusal ve bilişsel etkilerini de gündeme getiriyor. Edebiyatın yalnızca çevreyi temsil eden statik bir alan değil, aynı zamanda etki ve dönüşüm yaratabilen güçte, kinetik bir yapı olduğunu hatırlatıyor. Bu kuramsal yaklaşım, kitap boyunca pratik edebî çözümlemelerle birleşerek edebiyatı ekolojik krizin tanığı, taşıyıcısı ve dönüştürücüsü olarak yeniden konumlandırıyor. Doğa bilimini edebiyatla buluşturan yazılardan ekofeminist belleğe, taş ocaklarıyla çevrelenmiş anlatılardan maddenin kulaktan kulağa fısıldadığı öykülere, okyanusun bilgi ve hafızayla dolu karanlık sularından kişisel hastalık anlatılarında doğanın yankısına uzanan bu derleme, doğayla birlikte okunan bir edebiyatın olanaklarını araştırıyor. Edebiyatın ekolojik duyarlılıkla yeniden örüldüğü kolektif bir atelye.
Yorumlar